धनगढी । गौरा सकिएपछि सुदूरपश्चिम प्रदेशमा डेउडा खेलको रौनक छाएको छ। कोरोना महामारीका कारण केही वर्ष डेउडामा रमाउन नपाएका प्रदेशवासी यस वर्ष खुलेर डेउडामा रमाइरहेका छन्। गौरा सकिएको दिनदेखि धनगढीको वनदेवी मन्दिर परिसर र धनगढी उपमहानगरपालिका परिसर डेउडामय बनेको हो।
कोरोना महामारीका कारण केही वर्ष डेउडा खेलमा रमाउन नपाएकाले यस वर्ष खुलेर रमाइरहेको डेउडा खेलमा सहभागीहरूको भनाइ छ। “वर्ष दिनको दुःखकष्ट बिर्सेर डेउडा खेलमा रमाइरहेका छौँ,” धनगढी उपमहानगरपालिका–५ का लीलाधार भण्डारी भन्नुहुन्छ, “यो खेलमा कसैलाई पनि भेद्भाव हुँदैन। सबै हातमा हात समातेर खेल्ने गर्दछौँ।” धनगढी वनदेवी मन्दिर परिसरमा महिला समूह र धनगढी उपमहानगरपालिका परिसरमा पुरुष, युवकयुवतीको समूह बनेका छन्। सबै काँधमा काँध र पैताला मिलाएर डेउडा खेलमा रमाइरहेका देखिन्छन्। उनीहरू सुखदुःख, मिलन विछोड, मायाप्रीतिका कुरा देउडा गीतमार्फत व्यक्त गर्ने र तालमा ताल मिलाएर डेउडा खेल्ने गर्दछन्।
पछिल्लो समय राजनीतिमाथि तिखो व्यङ्ग्य प्रहार गर्दै डेउडा खेल्ने कार्य पनि हुँदै आएको छ। गौरा सकिएपछि अठवालीदेखि एक हप्तासम्म डेउडा खेल्ने चलन रहेको संस्कृतिविद् टीएन जोशीले बताउनुभयो। सुदूरपश्चिम प्रदेशको पहाडी समुदायमा जुनसुकै उत्सव र खुसियालीमा डेउडा खेल खेलिने गरिन्छ। गौरा पर्वमा गौरा खेल खेल्न नजान्नेका लागि डेउडा नै आनन्दको विकल्प रहेको साहित्यकार तीर्थराज भट्टको भनाइ छ। गौरामा मनोरञ्जनका लागि डेउडा खेल खेलिने गरे पनि गौरा डेउडाको पर्व भने नरहेको उहाँ बताउनुहुन्छ।
“गौरा पर्वलाई डेउडामय मात्रै बनाउनु गौरा पर्व र गौरा गीतमाथिको अन्याय हो,” भट्टले भन्नुभयो, “यसमा संस्कृतिविद्हरूको ध्यान जान आवश्यक छ।” गौरामा डेउडासँगै चैत, धमारी, भोलाउलो, ढुस्को, होरी, लैबिरे छम्क, खेलमेरो दर्कादरी, चौबन्दी आमै, च्याट्ट पुतलीजस्ता खेल खेल्न सकिने भट्टको बुझाइ छ। यस्ता खेलले पुरानो इतिहासलाई बोध गराउनुका साथै अर्ती उपदेश र मनोरञ्जन थप्दछन्, उहाँले भन्नुभयो। गौरा पर्वको अवसर पारेर विभिन्न ठाउँमा डेउडा खेलको प्रतियोगितासमेत आयोजना भइरहेका छन्।